WIELKI POST W CERKWI GRECKOKATOLICKIEJ

Wielki Post ustanowiony został w czasach apostolskich za przykładem Jezusa Chrystusa, który po chrzcie w Jordanie przez 40 dni pościł i modlił się w samotności (Mt 4,2) oraz na wzór postów w Starym Testamencie.

Od północy zaczyna się już Wielki Post, którego pierwszym dniem jest poniedziałek w tym roku - 7 marca, i obowiązuje surowy post. Szaty kapłanów i wnętrze cerkwi  zmienione są w ciemne bordowe kolory, w śpiewie przeważają minorowe melodie podczas nabożeństw, więcej recytuje się niż śpiewa, nie je się nic, mięsa ani nabiału. Przez pierwsze cztery dni wieczorem w ramach Welykoho Poweczerija (Komplety) czyta się Kanon Pokutny św. Andrzeja z Krety ze śpiewem - "Pomyłuj mene, Boże, pomyłuj mene" - "Zmiłuj się nade mną Boże, zmiłuj się" - któremu towarzyszy pokłon czołem do posadzki świątyni. Kanon jest utworem, w którym na licznych przykładach postaci ze Starego i Nowego Testamentu ukazana jest droga duszy ludzkiej od największego upadku do świętości. Dusza ludzka wezwana jest do otrząśnięcia się z grzechu, do powstania.

I co ciekawe: wszystkie dni oprócz soboty i niedzieli są aliturgiczne (nie odprawia się pełnej Liturgii świętej). Bo w greckim obrządku Eucharystia to celebracja zmartwychwstania, radość, światło, co nie współgra z  łzami żalu, pokutą. Sobota to święto; sam Bóg je ustanowił, a Chrystus nie zniósł. Niedziela - to także chrześcijańskie święto. Zatem w te dni odprawia się Liturgię św. A ponieważ na trudnej czterdziestodniowej drodze przez pustynię moglibyśmy ustać, potrzebny nam częsty posiłek, papież więc, św. Grzegorz Wielki, na dni powszednie ułożył obrzęd Liturgii Uprzednio Poświęconych Darów. Jest to Liturgia św. poprzedzona nieszporami, ale bez konsekracji. Udziela się Świętych Darów zakonsekrowanych w niedzielę poprzedzającą na Liturgii św. Bazylego Wielkiego. Stąd nazwa. Taki obrzęd odprawia się w każdą środę i piątek Wielkiego Postu.

Wszystkie nabożeństwa wielkopostne zawierają modlitwę św. Efrema Syryjczyka z prośbą o odjęcie naszych przywar lenistwa, rozpaczy, pychy i gadulstwa i darowanie mądrości, pokory, cierpliwości i miłości.

Panie i Władco żywota mego!
Nie daj mi ducha próżniactwa, zniechęcenia, chciwości,
panowania i gadatliwości,
Za to obdarz mnie, Twego sługę, duchem wstydliwości,
Skromności, cierpliwości i miłości,
O, Panie i Królu!
Spraw, abym widział moje przewinienia
I nie potępiał brata mego.
Albowiem Tyś błogosławiony jest na wieki wieków. Amen.