Wyjątkowa piękna ikona, namalowana wprawną
dłonią malarza, zachwyca wysokim kunsztem malarskim. Wizerunek Matki
Boskiej z Hłomczy, często odwzorowywany przez współczesnych malarzy
ikon, posłużył także, jako motyw zdobniczy na awersie złotej monety –
talara skansenowskiego. Moneta powstała w pracowni Mincerza w Królewskim
Wolnym Mieście Sanoku, pana Andrzeja Budzickiego. Na rewersie Zamek
królewski w Sanoku, poniżej herb miasta.
W zbiorach Muzeum Historycznego w Sanoku, na ekspozycji sztuki
cerkiewnej w Zamku znajduje się ikona z wizerunkiem Matki Boskiej
Eleusy, z XVII w., pochodząca z Hłomczy (powiat sanocki).
Ten niezwykle ujmujący typ ikonograficzny wśród ikon maryjnych ukazuje
Matkę Boską w popiersiu, z Dzieciątkiem na lewym ramieniu, które czule
obejmuje i przytula do siebie.
W ikonie z wizerunkiem Eleusy (Eleos- miłosierdzie; Umilenie- czułość)
przeważają wartości miłości, głębokiego przywiązania Matki i Syna,
macierzyństwa Marii, ale też ból wywołany przepowiednią o męce i śmierci
Jezusa. Wariant przedstawienia popularny w Bizancjum od IX w.,
rozpowszechnił się na tereny Rusi w XII-XIII w. – za najstarszy uznawany
jest wizerunek Matki Boskiej Włodzimierskiej.
Ikona Eleusy z Hłomczy ukazuje Marię w typowym dla tego typu ujęciu, w
półpostaci, z głową przechyloną w prawo, twarzą przytuloną do twarzy
Dzieciątka. Prawa dłoń Matki w czułym geście spleciona jest z dłonią
Syna. Maria odziana jest w niebieską suknię i czerwony maforion,
Dzieciątko w biały chiton i złoty himation. Wokół głów złocone nimby,
obok monogramy Marii i Jezusa, pisane w języku
staro-cerkiewno-słowiańskim.
Tło srebrzone, werniksowane na złoto, zdobione jest rytym w gruncie ornamentem roślinnym.
Od góry ikonę zdobi łukowata, płaskorzeźbiona rama z motywem „wolego
oczka” oraz kaboszony znajdujące się na pozostałej partii ramy
okalającej obraz (kaboszon – element zdobniczy stosowany w renesansowej i
barokowej ornamentyce).
Katarzyna Winnicka
Dział Sztuki Cerkiewnej
http://esanok.pl/
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz